SEBA Class 10 Science Chapter 3 MCQs: ধাতু আৰু অধাতু | Metals And Non-metals Most Important MCQs Assam HSLC

SEBA Class 10 Science Chapter 3 MCQs Metals And Non-metals Most Important MCQs Assamese for HSLC 2026

Welcome to our comprehensive collection of SEBA Class 10 Science Chapter 3 MCQs ধাতু আৰু অধাতু designed for Assamese medium students preparing for the HSLC 2026 exam. This chapter, “ধাতু আৰু অধাতু”, is crucial for understanding the properties of metals and non-metals, and these Metals And Non-metal mcqs assamese will guide you effectively.

These class-10-science-chapter-3-mcqs-metals-and-non-metal cover key topics like physical and chemical properties of metals and non-metals, extraction of metals, corrosion, and their uses. Crafted for clarity, these Metals And Non-metal mcqs assamese are perfect for mastering the SEBA Class 10 Science syllabus.

Practicing these SEBA Class 10 Science Chapter 3 MCQs ধাতু আৰু অধাতু strengthens your understanding of NCERT concepts like reactivity series, alloys, and extraction processes. Each question includes detailed explanations in Assamese, ensuring accessibility for all students preparing for Metals And Non-metal mcqs assamese.

For thorough preparation, combine these SEBA Class 10 Science Chapter 3 MCQs ধাতু আৰু অধাতু with resources like Chapter 3 Detailed Notes and NCERT Class 10 Science. These MCQs are essential for acing the HSLC 2026 exam.

Boost your confidence with these Metals And Non-metal mcqs assamese for SEBA Class 10 Science Chapter 3. Scroll below for the table of contents and FAQs tailored for class-10-science-chapter-3-mcqs-metals-and-non-metal.

SEBA Class 10 Science Chapter 3 MCQs: ধাতু আৰু অধাতু

MCQs (1-15) – ধাতু আৰু অধাতু

Knowledge-Based Questions

1. তলৰ কোনটো মৌল ধাতুকল্প? [HSLC '15]

(a) ছডিয়াম

(b) এলুমিনিয়াম

(c) ক্ল’ৰিন

(d) ব’ৰন

উত্তৰ: (d) ব’ৰন

ব্যাখ্যা: ব’ৰনে ধাতু আৰু অধাতুৰ দুয়োটা ধৰ্ম প্ৰদৰ্শন কৰে, সেয়েহে ই ধাতুকল্প।

2. ছডিয়াম ধাতুক কেৰাচিন তেলত কিয় ৰখা হয়? [HSLC '15]

(a) সক্ৰিয়তা বৃদ্ধি কৰিবলৈ

(b) অক্সিজেনৰ সৈতে বিক্ৰিয়া ৰোধ কৰিবলৈ

(c) ধাতুক কঠিন কৰিবলৈ

(d) দ্ৰৱীভূত কৰিবলৈ

উত্তৰ: (b) অক্সিজেনৰ সৈতে বিক্ৰিয়া ৰোধ কৰিবলৈ

ব্যাখ্যা: ছডিয়াম অতি সক্ৰিয় ধাতু, ই বায়ুৰ অক্সিজেনৰ সৈতে বিক্ৰিয়া কৰি জ্বলি উঠে। সেয়েহে ইয়াক কেৰাচিন তেলত ৰখা হয়।

3. তলৰ কোনটো ধাতুৱে ঠাণ্ডা পানীৰ সৈতে তীব্ৰভাৱে বিক্ৰিয়া কৰে? [HSLC '16]

(a) এলুমিনিয়াম

(b) আইৰণ

(c) ছডিয়াম

(d) কেলছিয়াম

উত্তৰ: (c) ছডিয়াম

ব্যাখ্যা: ছডিয়ামে ঠাণ্ডা পানীৰ সৈতে তীব্ৰভাৱে বিক্ৰিয়া কৰি হাইড্ৰজেন গেছ উৎপন্ন কৰে।

4. তলৰ কোনটো ধাতুৱে অক্সিজেনৰ সৈতে তীব্ৰভাৱে বিক্ৰিয়া কৰে? [HSLC '17]

(a) ছডিয়াম

(b) আইৰণ

(c) কপাৰ

(d) ৰূপ

উত্তৰ: (a) ছডিয়াম

ব্যাখ্যা: ছডিয়ামে অক্সিজেনৰ সৈতে তীব্ৰভাৱে বিক্ৰিয়া কৰি জ্বলি উঠে।

Sodium reacts with oxygen Class 10 Science Metals and Non-metals
5. এটা মৌলই অক্সিজেনৰ সৈতে বিক্ৰিয়া কৰি উচ্চ গলনাংকৰ পানীত দ্ৰৱণীয় যৌগ গঠন কৰে। মৌলটো কি? [HSLC '19, '22]

(a) কেলছিয়াম

(b) কাৰ্বন

(c) ছিলিকন

(d) আইৰণ

উত্তৰ: (a) কেলছিয়াম

ব্যাখ্যা: কেলছিয়ামে অক্সিজেনৰ সৈতে বিক্ৰিয়া কৰি কেলছিয়াম অক্সাইড (CaO) গঠন কৰে আৰু পানীত দ্ৰৱীভূত হৈ কেলছিয়াম হাইড্ৰক্সাইড উৎপন্ন কৰে।

6. লোৰ টাৱা মামৰে ধৰাৰ পৰা ৰক্ষা কৰিবলৈ কোনটো পদ্ধতি উপযুক্ত? [HSLC '20]

(a) গ্ৰীজ ব্যৱহাৰ কৰি

(b) ৰং ব্যৱহাৰ কৰি

(c) যিংকৰ প্ৰলেপ দি

(d) ওপৰৰ সকলো

উত্তৰ: (d) ওপৰৰ সকলো

ব্যাখ্যা: গ্ৰীজ, ৰং, আৰু যিংকৰ প্ৰলেপে বায়ু আৰু জলীয় ভাপৰ পৰা লোক সুৰক্ষা দিয়ে।

7. 24 ক্যাৰেট সোণক টান কৰিবলৈ (22 ক্যাৰেট) কি ধাতুৰ সৈতে সংকৰিত কৰা হয়? [HSLC '25]

(a) ছিলভাৰ বা কপাৰ

(b) কপাৰ বা টিন

(c) ছিলভাৰ বা যিংক

(d) কপাৰ বা এলুমিনিয়াম

উত্তৰ: (a) ছিলভাৰ বা কপাৰ

ব্যাখ্যা: সোণক কঠিন কৰিবলৈ ছিলভাৰ বা কপাৰৰ সৈতে সংকৰিত কৰা হয়।

8. অধাতুৱে লঘু এচিডৰ পৰা হাইড্ৰজেন প্ৰতিস্থাপন নকৰে। ই হাইড্ৰজেনৰ সৈতে বিক্ৰিয়া কৰি কি গঠন কৰে? [HSLC '25]

(a) অক্সাইড

(b) হাইড্ৰাইড

(c) কাৰ্বনেট

(d) পানী

উত্তৰ: (b) হাইড্ৰাইড

ব্যাখ্যা: অধাতুৱে হাইড্ৰজেনৰ সৈতে বিক্ৰিয়া কৰি হাইড্ৰাইড যেনে CH₄ গঠন কৰে।

9. ৰন্ধনৰ সময়ত বৰ্তনৰ তলি ক’লা হয় কিয়? [HSLC '25]

(a) ইন্ধন সিক্ত

(b) খাদ্য সম্পূৰ্ণৰূপে সিজা নাই

(c) ইন্ধন সম্পূৰ্ণৰূপে দহন নহয়

(d) ইন্ধন সম্পূৰ্ণৰূপে দহন হয়

উত্তৰ: (c) ইন্ধন সম্পূৰ্ণৰূপে দহন নহয়

ব্যাখ্যা: অসম্পূৰ্ণ দহনে কাৰ্বন উৎপন্ন কৰে, যিয়ে বৰ্তনৰ তলি ক’লা কৰে।

10. ধাতুৰ কোনটো ধৰ্মৰ বাবে ইয়াক পিটি পাতল পাত তৈয়াৰ কৰা হয়?

(a) নমনীয়তা

(b) ঘাতসহনীয়তা

(c) চিক্মিকনি

(d) কঠোৰতা

উত্তৰ: (b) ঘাতসহনীয়তা

ব্যাখ্যা: ঘাতসহনীয়তাৰ বাবে ধাতুক পিটি পাতল পাত তৈয়াৰ কৰা হয়।

11. কোনটো ধাতু সাধাৰণ উষ্ণতাত তৰল?

(a) ছডিয়াম

(b) মাৰ্কাৰী

(c) এলুমিনিয়াম

(d) কপাৰ

উত্তৰ: (b) মাৰ্কাৰী

ব্যাখ্যা: মাৰ্কাৰী (Hg) সাধাৰণ উষ্ণতাত তৰল ধাতু।

Image of mercury as a liquid metal for Class 10 Science Chapter 3 MCQs - Metals and Non-metals
12. আটাইতকৈ নমনীয় ধাতু কোনটো?

(a) ৰূপ

(b) সোণ

(c) কপাৰ

(d) যিংক

উত্তৰ: (b) সোণ

ব্যাখ্যা: সোণ আটাইতকৈ নমনীয় ধাতু, যাক টানি তাঁৰলৈ ৰূপান্তৰ কৰিব পাৰি। যেনে এক গ্ৰাম সোণ ১ বৰ্গ মিটাৰৰ পাতল তাঁৰলৈ ৰূপান্তৰ কৰিব পাৰি।

13. ধাতুৰ অক্সাইড কি প্ৰকৃতিৰ?

(a) আম্লিক

(b) ক্ষাৰকীয়

(c) প্ৰশম

(d) উভয়ধৰ্মী

উত্তৰ: (b) ক্ষাৰকীয়

ব্যাখ্যা: ধাতুৰ অক্সাইডবোৰ সাধাৰণতে ক্ষাৰকীয় প্ৰকৃতিৰ হয়।

14. কোনটো অধাতু বিদ্যুৎৰ সুপৰিবাহী?

(a) ছালফাৰ

(b) গ্ৰেফাইট

(c) ব্ৰ’মিন

(d) ফচফৰাছ

উত্তৰ: (b) গ্ৰেফাইট

ব্যাখ্যা: গ্ৰেফাইট হৈছে কাৰ্বনৰ বহুৰূপ, যি বিদ্যুৎৰ সুপৰিবাহী।

15. কোনটো ধাতুৰ অক্সাইডে পানীত দ্ৰৱীভূত হৈ ক্ষাৰ উৎপন্ন কৰে?

(a) কপাৰ

(b) ছডিয়াম

(c) যিংক

(d) আইৰণ

উত্তৰ: (b) ছডিয়াম

ব্যাখ্যা: ছডিয়াম অক্সাইড (Na₂O) পানীত দ্ৰৱীভূত হৈ ছডিয়াম হাইড্ৰক্সাইড (NaOH) উৎপন্ন কৰে। ৰাসায়নিক বিক্ৰিয়া: Na₂O + H₂O → 2NaOH

MCQs (16-30) – ধাতু আৰু অধাতু

Knowledge-Based Questions

16. কিছুমান ধাতু পানীৰ সৈতে বিক্ৰিয়া কৰি ওপঙে কিয়?

(a) ঘনত্ব কমি যায়

(b) হাইড্ৰজেন গেছ ধাতুটোৰ পৃষ্ঠত লাগি ধৰে

(c) অদ্ৰৱণীয় অক্সাইড গঠন হয়

(d) ধাতৱ গুণ হেৰুৱায়

উত্তৰ: (b) হাইড্ৰজেন গেছ ধাতুটোৰ পৃষ্ঠত লাগি ধৰে

ব্যাখ্যা: ছডিয়াম, পটাচিয়াম আৰু কেলছিয়ামৰ দৰে ধাতুই পানীৰ সৈতে বিক্ৰিয়া কৰি হাইড্ৰজেন গেছ উৎপন্ন কৰে। ৰাসায়নিক বিক্ৰিয়া (উদাহৰণ): 2Na + 2H₂O → 2NaOH + H₂↑

17. কোনটো অধাতু আটাইতকৈ কঠিন পদাৰ্থ?

(a) গ্ৰেফাইট

(b) হীৰা

(c) ছালফাৰ

(d) আয়ডিন

উত্তৰ: (b) হীৰা

ব্যাখ্যা: হীৰা হৈছে কাৰ্বনৰ এটা বহুৰূপ, যাক প্ৰকৃতিৰ আটাইতকৈ কঠিন পদাৰ্থ হিচাপে জনা যায়।

Diamond hardest non-metal Class 10 Science Metals and Non-metals
18. উভয়ধৰ্মী অক্সাইড কি?

(a) কেৱল অম্লৰ সৈতে বিক্ৰিয়া কৰে

(b) কেৱল ক্ষাৰৰ সৈতে বিক্ৰিয়া কৰে

(c) অম্ল আৰু ক্ষাৰ উভয়ৰে সৈতে বিক্ৰিয়া কৰে

(d) পানীৰ সৈতে বিক্ৰিয়া নকৰে

উত্তৰ: (c) অম্ল আৰু ক্ষাৰ উভয়ৰে সৈতে বিক্ৰিয়া কৰে

ব্যাখ্যা: উভয়ধৰ্মী অক্সাইড হৈছে এনে অক্সাইড যিয়ে অম্ল আৰু ক্ষাৰ উভয়ৰে সৈতে বিক্ৰিয়া কৰি লৱন আৰু পানী উৎপন্ন কৰে। ৰাসায়নিক বিক্ৰিয়া: অম্ল: Al₂O₃ + 6HCl → 2AlCl₃ + 3H₂O; ক্ষাৰ: Al₂O₃ + 2NaOH → 2NaAlO₂ + H₂O

19. মেগনেছিয়ামে গৰম পানীৰ সৈতে বিক্ৰিয়া কৰি কি উৎপন্ন কৰে?

(a) MgO + H₂

(b) Mg(OH)₂ + H₂

(c) MgCl₂ + H₂

(d) Mg + O₂

উত্তৰ: (b) Mg(OH)₂ + H₂

ব্যাখ্যা: মেগনেছিয়ামে গৰম পানীৰ সৈতে বিক্ৰিয়া কৰি মেগনেছিয়াম হাইড্ৰক্সাইড (Mg(OH)₂) আৰু হাইড্ৰজেন গেছ (H₂) উৎপন্ন কৰে। ৰাসায়নিক বিক্ৰিয়া: Mg + 2H₂O → Mg(OH)₂ + H₂↑

20. কপাৰৰ দহনৰ ফলত অক্সাইডৰ ক’লা চামনি পৰে। ইয়াৰ সংকেত কি?

(a) CuO

(b) Cu₂O

(c) CuSO₄

(d) CuCl₂

উত্তৰ: (a) CuO

ব্যাখ্যা: কপাৰে অক্সিজেনৰ সৈতে বিক্ৰিয়া কৰি ক’লা ৰঙৰ কপাৰ(II) অক্সাইড (CuO) গঠন কৰে। ৰাসায়নিক বিক্ৰিয়া: 2Cu + O₂ → 2CuO

21. কোনটো ধাতুৱে পানীৰ বাষ্পৰ সৈতে বিক্ৰিয়া কৰে?

(a) সোণ

(b) ৰূপ

(c) আইৰণ

(d) কপাৰ

উত্তৰ: (c) আইৰণ

ব্যাখ্যা: আইৰণে উতলা পানীৰ বাষ্পৰ সৈতে বিক্ৰিয়া কৰি Fe₃O₄ আৰু H₂ উৎপন্ন কৰে।

22. ধাতুৰ সক্ৰিয়তা ক্ৰমত আটাইতকৈ সক্ৰিয় ধাতু কোনটো?

(a) পটাছিয়াম

(b) কপাৰ

(c) যিংক

(d) সোণ

উত্তৰ: (a) পটাছিয়াম

ব্যাখ্যা: সক্ৰিয়তা ক্ৰমত পটাছিয়াম আটাইতকৈ ওপৰত থাকে।

23. ছডিয়াম ক্ল’ৰাইডৰ গঠনত কি ধৰণৰ বান্ধনি থাকে?

(a) সহযোজী

(b) আয়নীয়

(c) ধাতৱ

(d) হাইড্ৰজেন

উত্তৰ: (b) আয়নীয়

ব্যাখ্যা: ছডিয়াম ক্ল’ৰাইডৰ (NaCl) গঠনত ছডিয়াম (Na) আৰু ক্ল’ৰিন (Cl)ৰ মাজত ইলেক্ট্ৰনৰ স্থানান্তৰ ঘটে। ৰাসায়নিক প্ৰক্ৰিয়া: Na → Na⁺ + e⁻; Cl + e⁻ → Cl⁻; Na⁺ + Cl⁻ → NaCl

24. আয়নীয় যৌগৰ গলনাংক কিয় উচ্চ?

(a) দুৰ্বল আন্তঃআণৱিক বল

(b) শক্তিশালী বিদ্যুৎস্থিতীয় বল

(c) কম ঘনত্ব

(d) অদ্ৰৱণীয়তা

উত্তৰ: (b) শক্তিশালী বিদ্যুৎস্থিতীয় বল

ব্যাখ্যা: আয়নীয় যৌগবোৰ ধনাত্মক আৰু ঋণাত্মক আয়নৰ মাজত থকা শক্তিশালী বিদ্যুৎস্থিতীয় আকৰ্ষণীয় বলৰ দ্বাৰা বান্ধ খাই থাকে।

25. কোনটো ধাতুৱে এচিডৰ সৈতে বিক্ৰিয়া কৰি হাইড্ৰজেন গেছ উৎপন্ন কৰে?

(a) সোণ

(b) যিংক

(c) ৰূপ

(d) পাৰা

উত্তৰ: (b) যিংক

ব্যাখ্যা: যিংক (Zn) এটা সক্ৰিয় ধাতু যিয়ে লঘু হাইড্ৰক্ল’ৰিক এচিড (HCl)ৰ সৈতে বিক্ৰিয়া কৰি যিংক ক্ল’ৰাইড (ZnCl₂) আৰু হাইড্ৰজেন গেছ (H₂) উৎপন্ন কৰে। ৰাসায়নিক বিক্ৰিয়া: Zn + 2HCl → ZnCl₂ + H₂↑

26. খনিজ মল কি?

(a) ধাতুৰ আকৰ

(b) আকৰৰ অশুদ্ধি

(c) ধাতৱ অক্সাইড

(d) বিজাৰক

উত্তৰ: (b) আকৰৰ অশুদ্ধি

ব্যাখ্যা: খনিজ মল হ’ল আকৰৰ সৈতে মিহলি হৈ থকা কিছুমান অলাগতীয়াল পদাৰ্থ, যেনে মাটি, শিল, বালি বা অন্যান্য অশুদ্ধি।

Mineral impurities in ore Class 10 Science Metals and Non-metals
27. এলুমিনিয়ামৰ আকৰৰ নাম কি?

(a) হেমেটাইট

(b) বক্সাইট

(c) চিনাবাৰ

(d) যিংক ব্লেণ্ড

উত্তৰ: (b) বক্সাইট

ব্যাখ্যা: এলুমিনিয়ামৰ মুখ্য আকৰ হ’ল বক্সাইট (Al₂O₃•2H₂O)।

28. কোনটো ধাতু মুক্ত অৱস্থাত পোৱা যায়?

(a) ছডিয়াম

(b) সোণ

(c) কেলছিয়াম

(d) যিংক

উত্তৰ: (b) সোণ

ব্যাখ্যা: সোণ (Au) এক অতি কম সক্ৰিয় ধাতু, সেয়েহে ইয়াক প্ৰকৃতিত মুক্ত অৱস্থাত পোৱা যায়।

29. তাপজাৰণ পদ্ধতি কি ধৰণৰ আকৰৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয়?

(a) কাৰ্বনেট

(b) ছালফাইড

(c) অক্সাইড

(d) ক্ল’ৰাইড

উত্তৰ: (b) ছালফাইড

ব্যাখ্যা: তাপজাৰণ পদ্ধতি সাধাৰণতে ছালফাইড আকৰৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।

30. বিদ্যুৎ পৰিশোধন পদ্ধতিত ব্যৱহাৰ কৰা হয়-

(a) অশুদ্ধ ধাতু এন’ড হিচাপে

(b) বিশুদ্ধ ধাতু এন’ড হিচাপে

(c) অক্সাইড বিদ্যুৎ বিশ্লেষ্য হিচাপে

(d) কাৰ্বন কেথ’ড হিচাপে

উত্তৰ: (a) অশুদ্ধ ধাতু এন’ড হিচাপে

ব্যাখ্যা: বিদ্যুৎ পৰিশোধন প্ৰক্ৰিয়াত অশুদ্ধ ধাতুক এন’ড হিচাপে আৰু বিশুদ্ধ ধাতুৰ পাতল পাতক কেথ’ড হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।

MCQs (31-40) – ধাতু আৰু অধাতু

Skill-Based Questions

31. যিংক ব্লেণ্ডৰ পৰা যিংক নিষ্কাশনৰ সঠিক পদক্ষেপ হৈছে-

(a) তাপজাৰণ → গাঢ়ীকৰণ → বিজাৰণ → শোধন

(b) গাঢ়ীকৰণ → তাপজাৰণ → বিজাৰণ → শোধন

(c) বিজাৰণ → তাপজাৰণ → গাঢ়ীকৰণ → শোধন

(d) গাঢ়ীকৰণ → বিজাৰণ → তাপজাৰণ → শোধন

উত্তৰ: (b) গাঢ়ীকৰণ → তাপজাৰণ → বিজাৰণ → শোধন

ব্যাখ্যা: যিংক ব্লেণ্ডক প্ৰথমে গাঢ়ীকৰণ, তাৰপিছত তাপজাৰণ, তাৰ পিছত বিজাৰণ আৰু শেষত শোধনৰ জড়িয়তে নিষ্কাশন কৰা হয়।

32. তাপজাৰণৰ সময়ত ছালফাইড আকৰৰ পৰা কি গেছ উৎপন্ন হয়?

(a) কাৰ্বন ডাইঅক্সাইড

(b) ছালফাৰ ডাইঅক্সাইড

(c) হাইড্ৰজেন

(d) অক্সিজেন

উত্তৰ: (b) ছালফাৰ ডাইঅক্সাইড

ব্যাখ্যা: তাপজাৰণত ছালফাইড আকৰৰ পৰা SO₂ গেছ উৎপন্ন হয়।

33. কেলামাইনৰ দগ্ধীকৰণৰ ফলত কি গেছ উৎপন্ন হয়?

(a) ছালফাৰ ডাইঅক্সাইড

(b) কাৰ্বন ডাইঅক্সাইড

(c) হাইড্ৰজেন

(d) ক্ল’ৰিণ

উত্তৰ: (b) কাৰ্বন ডাইঅক্সাইড

ব্যাখ্যা: কেলামাইন (ZnCO₃) যিহেতু কাৰ্বনেটৰ আকৰ সেয়েহে দগ্ধীকৰণত ZnO আৰু CO₂ উৎপন্ন হয়।

34. ছডিয়াম ক্ল’ৰাইডৰ বিদ্যুৎ বিশ্লেষণত এন’ডত কি মুক্ত হয়?

(a) ছডিয়াম

(b) ক্ল’ৰিণ গেছ

(c) হাইড্ৰজেন গেছ

(d) অক্সিজেন গেছ

উত্তৰ: (b) ক্ল’ৰিণ গেছ

ব্যাখ্যা: ছডিয়াম ক্ল’ৰাইড (NaCl)ৰ বিদ্যুৎ বিশ্লেষণত এন’ডত ক্ল’ৰাইড আয়ন (Cl⁻) জাৰিত হয়। বিক্ৰিয়া: 2Cl⁻ → Cl₂ + 2e⁻

35. থাৰ্মিট বিক্ৰিয়াত কি ধাতু উৎপন্ন হয়?

(a) এলুমিনিয়াম

(b) আইৰণ

(c) মেগনেছিয়াম

(d) যিংক

উত্তৰ: (b) আইৰণ

ব্যাখ্যা: থাৰ্মিট বিক্ৰিয়াৰে এলুমিনিয়াম আৰু আইৰণ অক্সাইডৰ সৈতে বিক্ৰিয়া কৰি আইৰণ উৎপন্ন কৰে। বিক্ৰিয়া: Fe₂O₃ + 2Al → 2Fe + Al₂O₃ + তাপ

36. কপাৰ গ্লেঞ্চৰ তাপজাৰণৰ ফলত কি গঠন হয়?

(a) CuO

(b) Cu₂O

(c) CuSO₄

(d) Cu

উত্তৰ: (b) Cu₂O

ব্যাখ্যা: কপাৰ গ্লেঞ্চ (Cu₂S) তাপজাৰণত কপাৰ(I) অক্সাইড (Cu₂O) গঠন কৰে। বিক্ৰিয়া: 2Cu₂S + 3O₂ → 2Cu₂O + 2SO₂

37. যিংকৰ বিজাৰণত কোনটো বিজাৰক ব্যৱহাৰ কৰা হয়?

(a) এলুমিনিয়াম

(b) কাৰ্বন

(c) ছডিয়াম

(d) কেলছিয়াম

উত্তৰ: (b) কাৰ্বন

ব্যাখ্যা: যিংক নিষ্কাশনত যিংক অক্সাইড (ZnO)ৰ পৰা যিংক ধাতু উৎপন্ন কৰিবলৈ কাৰ্বন বিজাৰক হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। বিক্ৰিয়া: ZnO + C → Zn + CO

38. বিদ্যুৎ পৰিশোধনত উৎপন্ন হোৱা এন’ড বোকা হৈছে -

(a) বিশুদ্ধ ধাতু

(b) অদ্ৰৱণীয় অশুদ্ধি

(c) বিজাৰক

(d) লৱণৰ দ্ৰৱ

উত্তৰ: (b) অদ্ৰৱণীয় অশুদ্ধি

ব্যাখ্যা: বিদ্যুৎ পৰিশোধনত অশুদ্ধ ধাতুৰ পৰা অদ্ৰৱণীয় অশুদ্ধিসমূহ এন’ড বোকা হিচাপে জমা হয়।

39. মাৰ্কাৰী নিষ্কাশনৰ বাবে কোনটো আকৰ ব্যৱহাৰ কৰা হয়?

(a) বক্সাইট

(b) চিনাবাৰ

(c) হেমেটাইট

(d) কেলামাইন

উত্তৰ: (b) চিনাবাৰ

ব্যাখ্যা: মাৰ্কাৰী (Hg) নিষ্কাশনৰ বাবে চিনাবাৰ (HgS) আকৰ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। বিক্ৰিয়া: HgS + O₂ → Hg + SO₂

40. ধাতুৰ নিষ্কাশনত গাঢ়ীকৰণৰ উদ্দেশ্য কি?

(a) ধাতু শোধন

(b) অশুদ্ধি আঁতৰোৱা

(c) অক্সাইড গঠন

(d) বিজাৰণ

উত্তৰ: (b) অশুদ্ধি আঁতৰোৱা

ব্যাখ্যা: গাঢ়ীকৰণ হ’ল ধাতু নিষ্কাশনৰ প্ৰথম পদক্ষেপ, য’ত আকৰৰ পৰা অলাগতীয়াল অশুদ্ধি আঁতৰোৱা হয়।

MCQs (41-50) – ধাতু আৰু অধাতু

Application-Based Questions

41. ৰেল লাইন জোৰাৰ বাবে কোনটো বিক্ৰিয়া ব্যৱহাৰ কৰা হয়?

(a) তাপজাৰণ

(b) থাৰ্মিট বিক্ৰিয়া

(c) বিদ্যুৎ বিজাৰণ

(d) দগ্ধীকৰণ

উত্তৰ: (b) থাৰ্মিট বিক্ৰিয়া

ব্যাখ্যা: থাৰ্মিট বিক্ৰিয়াত উৎপন্ন হোৱা গলিত আইৰণক ৰেল লাইন জোৰা লগাবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়।

42. তামৰ বৰ্তনৰ ক্ষয় ৰোধৰ বাবে কোনটো পদ্ধতি সৰ্বাধিক ফলপ্ৰসূ?

(a) ছিলভাৰৰ প্ৰলেপ

(b) গ্ৰীজ প্ৰয়োগ

(c) নিকেলৰ বিদ্যুৎ প্ৰলেপন

(d) কেৰাচিনত ৰখা

উত্তৰ: (c) নিকেলৰ বিদ্যুৎ প্ৰলেপন

ব্যাখ্যা: নিকেলৰ পাতল আৱৰণে তামক বায়ু আৰু আৰ্দ্ৰতাৰ সংস্পৰ্শৰ পৰা ৰক্ষা কৰি ক্ষয় ৰোধ কৰে।

43. মামৰে ধৰা ৰোধ কৰিবলৈ লোৰ পাইপত কিহৰ প্ৰলেপ দিয়া হয়?

(a) কপাৰ

(b) যিংক

(c) ছিলভাৰ

(d) টিন

উত্তৰ: (b) যিংক

ব্যাখ্যা: যিংকৰ প্ৰলেপ (গেলভানাইজেচন) লোক বায়ু আৰু পানীৰ সংস্পৰ্শৰ পৰা ৰক্ষা কৰে।

Galvanization with zinc coating on iron pipe Class 10 Science Metals and Non-metals
44. এটা ধাতুৰ পৰা হাইড্ৰজেন গেছ মুক্ত কৰিবলৈ কোনটো এচিড উপযুক্ত?

(a) HNO₃

(b) HCl

(c) H₂SO₄

(d) (b) আৰু (c) দুয়োটা

উত্তৰ: (d) (b) আৰু (c) দুয়োটা

ব্যাখ্যা: HCl আৰু H₂SO₄ ধাতুৰ সৈতে বিক্ৰিয়া কৰি H₂ মুক্ত কৰে। উদাহৰণ: Zn + 2HCl → ZnCl₂ + H₂

45. আয়নীয় যৌগই বিগলিত অৱস্থাত বিদ্যুৎ পৰিবহন কৰাৰ কাৰণ কি?

(a) অণুৰ উপস্থিতি

(b) আয়নৰ গতি

(c) ইলেক্ট্ৰনৰ স্থানান্তৰ

(d) অণুৰ অনুপস্থিতি

উত্তৰ: (b) আয়নৰ গতি

ব্যাখ্যা: আয়নীয় যৌগ বিগলিত অৱস্থাত আয়নসমূহ দ্ৰৱত গতি কৰি বিদ্যুৎ পৰিবহন কৰে।

46. কোনটো ধাতুক বিদ্যুৎ বিজাৰণৰ দ্বাৰা নিষ্কাশন কৰা হয়?

(a) কপাৰ

(b) সোণ

(c) ছডিয়াম

(d) যিংক

উত্তৰ: (c) ছডিয়াম

ব্যাখ্যা: ছডিয়ামৰ দৰে অতি সক্ৰিয় ধাতুসমূহ বিদ্যুৎ বিজাৰণ পদ্ধতিৰে নিষ্কাশন কৰা হয়।

Assertion-Reason Questions

47. উক্তি (A): ছডিয়াম ক্ল’ৰাইডৰ গলনাংক উচ্চ।
কাৰণ (R): ইয়াত ধনাত্মক আৰু ঋণাত্মক আয়নৰ মাজত শক্তিশালী বিদ্যুৎস্থিতীয় বল থাকে।

(a) উক্তি আৰু কাৰণ দুয়োটা সত্য, আৰু কাৰণটো উক্তিৰ শুদ্ধ ব্যাখ্যা।

(b) উক্তি আৰু কাৰণ দুয়োটা সত্য, কিন্তু কাৰণটো উক্তিৰ শুদ্ধ ব্যাখ্যা নহয়।

(c) উক্তি সত্য, কিন্তু কাৰণ মিছা।

(d) উক্তি মিছা, কিন্তু কাৰণ সত্য।

উত্তৰ: (a) উক্তি আৰু কাৰণ দুয়োটা সত্য, আৰু কাৰণটো উক্তিৰ শুদ্ধ ব্যাখ্যা।

ব্যাখ্যা: NaClৰ উচ্চ গলনাংকৰ কাৰণ হ'ল Na⁺ আৰু Cl⁻ৰ মাজত থকা শক্তিশালী বিদ্যুৎস্থিতীয় বল।

48. উক্তি (A): সোণে অক্সিজেনৰ সৈতে কোনো উষ্ণতাত বিক্ৰিয়া নকৰে।
কাৰণ (R): সোণ সক্ৰিয়তা ক্ৰমত অতি কম সক্ৰিয় ধাতু।

(a) উক্তি আৰু কাৰণ দুয়োটা সত্য, আৰু কাৰণটো উক্তিৰ শুদ্ধ ব্যাখ্যা।

(b) উক্তি আৰু কাৰণ দুয়োটা সত্য, কিন্তু কাৰণটো উক্তিৰ শুদ্ধ ব্যাখ্যা নহয়।

(c) উক্তি সত্য, কিন্তু কাৰণ মিছা।

(d) উক্তি মিছা, কিন্তু কাৰণ সত্য।

উত্তৰ: (a) উক্তি আৰু কাৰণ দুয়োটা সত্য, আৰু কাৰণটো উক্তিৰ শুদ্ধ ব্যাখ্যা।

ব্যাখ্যা: সোণৰ সক্ৰিয়তা অতি কম বাবে ই অক্সিজেনৰ সৈতে বিক্ৰিয়া নকৰে।

Multiple Correct Answer Questions

49. ধাতু আৰু অধাতুৰ বিষয়ে তলৰ পৰা শুদ্ধ বিকল্পটো চিনাক্ত কৰা

(i) ছডিয়ামে ঠাণ্ডা পানীৰ সৈতে তীব্ৰভাৱে বিক্ৰিয়া কৰে

(ii) সোণ আটাইতকৈ নমনীয় ধাতু

(iii) হীৰা বিদ্যুৎ পৰিবাহী

(iv) এলুমিনিয়ামে উভয়ধৰ্মী অক্সাইড গঠন কৰে

(a) (i), (ii), আৰু (iii) শুদ্ধ

(b) (i), (ii), আৰু (iv) শুদ্ধ

(c) (ii), (iii), আৰু (iv) শুদ্ধ

(d) (i), (iii), আৰু (iv) শুদ্ধ

উত্তৰ: (b) (i), (ii), আৰু (iv) শুদ্ধ

ব্যাখ্যা: ছডিয়ামে ঠাণ্ডা পানীৰ সৈতে তীব্ৰভাৱে বিক্ৰিয়া কৰে, সোণ আটাইতকৈ নমনীয়, আৰু এলুমিনিয়ামে উভয়ধৰ্মী অক্সাইড (Al₂O₃) গঠন কৰে। হীৰা বিদ্যুৎ পৰিবাহী নহয়।

50. ধাতু নিষ্কাশনৰ ক্ষেত্ৰত শুদ্ধ বিকল্পটো চিনাক্ত কৰা:

(i) তাপজাৰণে ছালফাইড আকৰক অক্সাইডলৈ ৰূপান্তৰিত কৰে

(ii) দগ্ধীকৰণ কাৰ্বনেট আকৰৰ বাবে ব্যৱহৃত হয়

(iii) থাৰ্মিট বিক্ৰিয়া ছডিয়াম নিষ্কাশনৰ বাবে ব্যৱহৃত হয়

(iv) বিদ্যুৎ পৰিশোধনে কপাৰ শোধন কৰে

(a) (i), (ii), আৰু (iv) শুদ্ধ

(b) (i), (ii), আৰু (iii) শুদ্ধ

(c) (ii), (iii), আৰু (iv) শুদ্ধ

(d) (i), (iii), আৰু (iv) শুদ্ধ

উত্তৰ: (a)

ব্যাখ্যা: তাপজাৰণে ছালফাইডক অক্সাইডলৈ, দগ্ধীকৰণে কাৰ্বনেটক অক্সাইডলৈ ৰূপান্তৰিত কৰে, আৰু বিদ্যুৎ পৰিশোধন প্ৰক্ৰিয়াৰে কপাৰ শোধন কৰা হয়। থাৰ্মিট বিক্ৰিয়া আইৰণ নিষ্কাশনত ব্যৱহাৰ কৰা হয়, ছডিয়ামৰ বাবে নহয়।

FAQs on SEBA Class 10 Science Chapter 3 MCQs: ধাতু আৰু অধাতু

What is covered in SEBA Class 10 Science Chapter 3 MCQs: Metals And Non-metals?

SEBA Class 10 Science Chapter 3 MCQs on Metals And Non-metals cover key concepts such as physical and chemical properties of metals and non-metals, extraction processes, corrosion, and their uses. These class-10-science-chapter-3-mcqs-metals-and-non-metal are designed to help Assamese medium students prepare effectively for the HSLC 2026 exam with clear explanations in Assamese.

ধাতু আৰু অধাতুৰ মাজত প্ৰধান পাৰ্থক্য কি?

ধাতুসমূহ নমনীয়, ঘাতসহনীয় আৰু বিদ্যুৎৰ সু-পৰিবাহী । যেনে ছডিয়াম, আইৰণ। অধাতুসমূহ নমনীয় নহয় আৰু বিদ্যুৎৰ কু-পৰিবাহী । যেনে কাৰ্বন, ছালফাৰ। ধাতুৰ অক্সাইডবোৰ ক্ষাৰকীয় । আনহাতে অধাতুৰ অক্সাইডবোৰ আম্লিক প্ৰকৃতিৰ।

ধাতুৰ নিষ্কাশন পদ্ধতি কি?

ধাতুৰ নিষ্কাশন পদ্ধতিসমূহ এনেধৰণৰ প্ৰথমে গাঢ়ীকৰণ কৰা তাৰ পাছত ক্ৰমান্বয়ে তাপজাৰণ/দগ্ধীকৰণ, বিজাৰণ আৰু শোধন কৰি আহৰণ কৰা । তাপজাৰণ ছালফাইড আকৰৰ বাবে আৰু দগ্ধীকৰণ কাৰ্বনেট আকৰৰ বাবে ব্যৱহৃত হয়।

ক্ষয়ীভৱন কি আৰু ইয়াক ৰোধ কৰাৰ উপায় কি?

ধাতুৰ পৃষ্ঠ বায়ু, পানী, অক্সিজেন আৰু এচিডৰ দ্বাৰা আক্ৰান্ত হৈ ইয়াৰ ক্ষয় হয় আৰু এই প্ৰক্ৰিয়াটোক ক্ষয়ীভৱন বোলে। লোৰৰ ক্ষয় ৰোধ কৰিবলৈ গেলভানাইজেচন (যিংক প্ৰলেপ), ৰং কৰা, তেল সনা আৰু তামাৰ ক্ষয় ৰোধৰ বাবে নিকেলৰ বিদ্যুৎ প্ৰলেপন ব্যৱহাৰ কৰা হয়।

What are the benefits of studying SEBA Class 10 Science Chapter 3: Metals And Non-metals?

Studying SEBA Class 10 Science Chapter 3 provides several benefits:

  • Conceptual Clarity: Understands properties and extraction of metals and non-metals.
  • Exam Preparation: Prepares students for HSLC 2026 with class-10-science-chapter-3-mcqs-metals-and-non-metal.
  • Practical Applications: Learns uses of metals like iron and non-metals like carbon.
  • Foundation for Higher Studies: Builds a base for advanced chemistry topics.
  • Problem-Solving Skills: Enhances skills through application-based questions.