SEBA Class 10 Science Chapter 9 MCQs: বংশগতি আৰু ক্ৰমবিকাশ (Heredity and Evolution) | Assamese Medium
Class 10 Science Chapter 9 MCQs: Heredity and Evolution – SEBA Guide for HSLC 2026
Welcome to our comprehensive collection of Class 10 Science Chapter 9 MCQs Heredity and Evolution – a specially prepared set for SEBA Assamese medium students appearing in the HSLC 2026 exam. This chapter, “বংশগতি আৰু ক্ৰমবিকাশ”, is crucial for understanding modern biology, and these multiple-choice questions will guide you step-by-step.
These Class 10 Science Chapter 9 MCQs Heredity and Evolution focus on Mendelian genetics (one-factor and two-factor crosses), Punnett squares, dominant and recessive traits, genetic variation, natural selection, and fossil records (জীৱাশ্ম). With 50 expertly designed questions, you'll gain a strong command over heredity, evolution, and speciation—all key topics for the Class 10 SEBA Science exam.
Practicing these MCQs from Heredity and Evolution Chapter 9 will help reinforce concepts from your NCERT textbook, especially related to chromosome behavior, mutation, and human evolution. Each question includes clear explanations (ব্যাখ্যা) in Assamese, making it easier to understand for every student.
For complete success, combine your revision with other resources such as detailed notes on Chapter 9 Heredity and Evolution and official NCERT Class 10 Science. These Class 10 Science Chapter 9 MCQs Heredity and Evolution are your go-to tool for last-minute practice.
Whether you're targeting full marks or want a strong foundation in genetics and evolution, these SEBA Class 10 Science Chapter 9 MCQs will boost your confidence. Scroll below to explore the full question set, explanations, and table of contents.
SEBA Class 10 Science Chapter 9 MCQs
MCQs (1-16) – বংশগতি আৰু ক্ৰমবিকাশ
1. বংশগতিৰ সংজ্ঞা কি?
a) পিতৃ-মাতৃৰ চৰিত্ৰৰ পৰিবৰ্তন
b) পিতৃ-মাতৃৰ চাৰিত্ৰিক বৈশিষ্ট অপত্য জনুলৈ অপৰিৱৰ্তিতভাৱে সঞ্চাৰিত হোৱা প্ৰক্ৰিয়া
c) জীৱ পৰিবেশৰ সৈতে খাপ খোৱা
d) জীৱৰ প্ৰজাতিৰ সৃষ্টি
উত্তৰ: b) পিতৃ-মাতৃৰ চাৰিত্ৰিক বৈশিষ্ট অপত্য জনুলৈ অপৰিৱৰ্তিতভাৱে সঞ্চাৰিত হোৱা প্ৰক্ৰিয়া
ব্যাখ্যা: বংশগতি হৈছে জিনৰ জৰিয়তে পিতৃ-মাতৃৰ বৈশিষ্ট্য সন্তানলৈ সঞ্চাৰণৰ প্ৰক্ৰিয়া।
2. বংশগতিবিদ্যাৰ জনক কোন?
a) চাৰ্লছ ডাৰউইন
b) গ্ৰেগৰ জোহান মেণ্ডেল
c) লেমাৰ্ক
d) হুগো ডি ভ্ৰিছ
উত্তৰ: b) গ্ৰেগৰ জোহান মেণ্ডেল
ব্যাখ্যা: মেণ্ডেলে মটৰ মাহৰ পৰীক্ষাৰ জৰিয়তে বংশগতিৰ নীতি প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল।
3. মটৰ মাহৰ বৈজ্ঞানিক নাম কি?
a) Zea mays
b) Pisum sativum
c) Brassica oleracea
d) Glycine max
উত্তৰ: b) Pisum sativum
ব্যাখ্যা: মটৰ মাহৰ বৈজ্ঞানিক নাম Pisum sativum, যিটো মেণ্ডেলে তেওঁৰ পৰীক্ষাৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিছিল।
4. প্ৰকাৰণৰ মূল ভিত্তি কি?
a) জিনীয় ড্ৰিফ্ট
b) প্ৰাকৃতিক নিৰ্বাচন
c) ক্ৰমবিকাশ
d) ভৌগোলিক বিচ্ছিন্নতা
উত্তৰ: c) ক্ৰমবিকাশ
ব্যাখ্যা: প্ৰকাৰণ হৈছে জীৱৰ জিনীয় বৈচিত্ৰ্যৰ ভিত্তি, যি ক্ৰমবিকাশৰ প্ৰক্ৰিয়াক চালিত কৰে।
5. ক্ৰম’জম ক’ত থাকে?
a) কোষৰ প্লাজমাত
b) কোষকেন্দ্ৰত
c) মাইট’কণ্ড্ৰিয়াত
d) গল্গি বডিত
উত্তৰ: b) কোষকেন্দ্ৰত
ব্যাখ্যা: ক্ৰম’জম কোষকেন্দ্ৰত থাকে আৰু ইয়াত জিনীয় তথ্য সংৰক্ষিত থাকে।
6. DNAৰ কাৰ্যকৰী একক কি?
a) ক্ৰম’জম
b) জিন
c) প্ৰ’টিন
d) এলিল
উত্তৰ: b) জিন
ব্যাখ্যা: জিন হৈছে DNAৰ কাৰ্যকৰী একক, যি নিৰ্দিষ্ট বৈশিষ্ট্য নিয়ন্ত্ৰণ কৰে।
7. প্ৰত্নতাত্বিক যুগৰ প্ৰথম পক্ষী হিচাপে কোনটো জীৱাশ্মক চিনাক্ত কৰা হয়?
a) আৰ্কিঅ’প্টেৰিক্স
b) এংকিঅ’ৰ্নিছ
c) টি-ৰেক্স
d) ভেলোচিৰেপ্টৰ
উত্তৰ: a) আৰ্কিঅ’প্টেৰিক্স
ব্যাখ্যা: আৰ্কিঅ’প্টেৰিক্সক প্ৰথম পক্ষী বুলি ধৰা হয় কাৰণ ই পক্ষী আৰু ডাইনেছৰৰ বৈশিষ্ট্য দেখুৱায়। ইয়াৰ পাখি চৰাইৰ দৰে আৰু দাঁত আৰু শৰীৰৰ গঠন ডাইনেছৰৰ দৰে। গতিকে, আৰ্কিঅ’প্টেৰিক্স এটা সংক্ৰমণীয় জীৱাশ্ম যিয়ে প্ৰমাণ কৰে যে পক্ষীবোৰ ডাইনেছৰৰ পৰা বিবৰ্তিত হৈছে। এংকিঅ’ৰ্নিছ এটা প্ৰাচীন পক্ষী, কিন্তু আৰ্কিঅ’প্টেৰিক্সৰ পিছত আৱিষ্কৃত হৈছিল। টি-ৰেক্স আৰু ভেলোচিৰেপ্টৰ ডাইনেছৰ, পক্ষী নহয়।
8. প্ৰভাৱী লক্ষণৰ উদাহৰণ হৈছে-
a) চাপৰ কাণ্ড
b) ওখ কাণ্ড
c) সেউজীয়া বীজ
d) সোঁতোৰা বীজ
উত্তৰ: b) ওখ কাণ্ড
ব্যাখ্যা: মেণ্ডেলৰ পৰীক্ষাত ওখ কাণ্ড (TT) প্ৰভাৱী লক্ষণ, আনহাতে চাপৰ কাণ্ড অপ্ৰভাৱী।
9. একসংকৰণ পৰীক্ষাৰ ব্যক্তৰূপ অনুপাত হৈছে-
a) 9:3:3:1
b) 3:1
c) 1:2:1
d) 1:1
উত্তৰ: b) 3:1
ব্যাখ্যা: মেণ্ডেলৰ একসংকৰণ পৰীক্ষাত F₂ জনুত ব্যক্তৰূপ অনুপাত 3:1 (প্ৰভাৱী:অপ্ৰভাৱী)।
10. দ্বিসংকৰণ পৰীক্ষাৰ ব্যক্তৰূপ অনুপাত হৈছে-
a) 3:1
b) 9:3:3:1
c) 1:2:1
d) 1:1:1:1
উত্তৰ: b) 9:3:3:1
ব্যাখ্যা: দ্বিসংকৰণ পৰীক্ষাত F₂ জনুত ব্যক্তৰূপ অনুপাত 9:3:3:1 হয়।
11. মানুহৰ লিংগ নিৰ্ণায়ক ক্ৰম’জম হৈছে -
a) XX আৰু YY
b) XY আৰু XX
c) XX আৰু XY
d) YY আৰু XY
উত্তৰ: c) XX আৰু XY
ব্যাখ্যা: মহিলাৰ লিংগ ক্ৰম’জম XX আৰু পুৰুষৰ XY।
12. যোগ্যতমৰ উৎবৰ্তনৰ ধাৰণাটো কোনে আগবঢ়াইছিল?
a) মেণ্ডেল
b) লেমাৰ্ক
c) ডাৰউইন
d) হাক্সলি
উত্তৰ: c) ডাৰউইন
ব্যাখ্যা: চাৰ্লছ ডাৰউইনে “যোগ্যতমৰ উৎবৰ্তন” ধাৰণা প্ৰাকৃতিক নিৰ্বাচনৰ অংশ হিচাপে আগবঢ়াইছিল।
13. জীৱৰ ক্ৰমবিকাশ প্ৰক্ৰিয়াত, যি প্ৰক্ৰিয়াৰ দ্বাৰা কোনো এটা প্ৰজাতিৰ জীৱসমূহৰ চাৰিত্ৰিক বৈশিষ্ট্যসমূহৰ বিভিন্ন কাৰকৰ প্ৰভাৱৰ ফলত পৰিৱৰ্তন ঘটি নতুন চাৰিত্ৰিক বৈশিষ্ট্যসম্পন্ন জীৱৰ উদ্ভৱ হয়, সেই প্ৰক্ৰিয়াকে বোলা হয়
i) প্ৰজাতিকৰণ
ii) ক্ৰমবিকাশ
iii) বংশানুক্ৰম
iv) বিভিন্নতা
উত্তৰ: i) প্ৰজাতিকৰণ
ব্যাখ্যা: প্ৰজাতিকৰণ হ’ল এনে এক প্ৰক্ৰিয়া যাৰ দ্বাৰা কোনো প্ৰজাতিৰ জীৱৰ চাৰিত্ৰিক বৈশিষ্ট্যসমূহৰ পৰিৱৰ্তনৰ ফলত নতুন বৈশিষ্ট্যসম্পন্ন জীৱৰ উদ্ভৱ হয় আৰু নতুন প্ৰজাতিৰ সৃষ্টি হয়।
14. সমসংস্থ অংগৰ উদাহৰণ হৈছে -
a) চৰাইৰ ডেউকা আৰু পখিলাৰ পাখি
b) মানুহৰ হাত আৰু বাদুলীৰ ডেউকা
c) জিঞাৰ পাখি আৰু চকাইৰ ডেউকা
d) কোনোটোৱেই নহয়
উত্তৰ: b) মানুহৰ হাত আৰু বাদুলীৰ ডেউকা
ব্যাখ্যা: সমসংস্থ অংগৰ গঠন একে কিন্তু কাৰ্য ভিন্ন; মানুহৰ হাত আৰু বাদুলীৰ ডেউকা এই শ্ৰেণীত পৰে।
15. জীৱাশ্মৰ বয়স নিৰ্ণয়ৰ বাবে ব্যৱহৃত পদ্ধতি হৈছে-
a) আপেক্ষিক পদ্ধতি
b) কাৰ্বন ডেটিং
c) ওপৰৰ দুয়োটা
d) কোনোটোৱেই নহয়
উত্তৰ: c) ওপৰৰ দুয়োটা
ব্যাখ্যা: আপেক্ষিক পদ্ধতি আৰু কাৰ্বন ডেটিং দুয়োটা জীৱাশ্মৰ বয়স নিৰ্ণয়ৰ বাবে ব্যৱহৃত হয়।
16. আৰ্জিত চৰিত্ৰ আৰু বংশানুক্ৰমিক চৰিত্ৰৰ মাজৰ পাৰ্থক্য কি?
i) আৰ্জিত চৰিত্ৰ সন্তান সন্ততিলৈ প্ৰবাহিত নহয়
ii) বংশানুক্ৰমিক চৰিত্ৰ জিনীয়ভাৱে প্ৰবাহিত হয়
iii) আৰ্জিত চৰিত্ৰ জন্মৰ লগে লগে পোৱা যায়
iv) বংশানুক্ৰমিক চৰিত্ৰ পৰিবেশৰ পৰা আহৰণ কৰা হয়
a) i আৰু ii
b) ii আৰু iii
c) i আৰু iii
d) i, ii, iii
উত্তৰ: a) i আৰু ii
ব্যাখ্যা: আৰ্জিত চৰিত্ৰ সন্তানলৈ প্ৰবাহিত নহয়, আৰু বংশানুক্ৰমিক চৰিত্ৰ জিনৰ জৰিয়তে প্ৰবাহিত হয়। iii আৰু iv ভুল।
MCQs (17-32) – বংশগতি আৰু ক্ৰমবিকাশ
17. প্ৰকাৰণৰ প্ৰয়োজনীয়তা কি?
i) অভিযোজনত সহায় কৰে
ii) জীৱৰ প্ৰজাতিক জীয়াই থাকিবলৈ সক্ষম কৰি তোলে
iii) ক্ৰমবিকাশৰ ভিত্তি
iv) জীৱৰ আকাৰ বৃদ্ধি কৰে
a) i আৰু ii
b) ii আৰু iii
c) i আৰু iii
d) i, ii, iii
উত্তৰ: d) i, ii, iii
ব্যাখ্যা: প্ৰকাৰণে অভিযোজন, জীৱৰ বাচি থকা, আৰু ক্ৰমবিকাশত সহায় কৰে। আকাৰ বৃদ্ধি প্ৰকাৰণৰ উদ্দেশ্য নহয়।
18. মেণ্ডেলৰ একসংকৰণ পৰীক্ষাৰ পৰা কি সিদ্ধান্ত পোৱা গৈছিল?
a) প্ৰতিটো চৰিত্ৰৰে এটা লক্ষণ থাকে
b) প্ৰতিটো চৰিত্ৰৰে দুটা লক্ষণ থাকে—এটা প্ৰভাৱী আনটো অপ্ৰভাৱী
c) সকলো লক্ষণ অপ্ৰভাৱী
d) লক্ষণৰ কোনো প্ৰভাৱ নাই
উত্তৰ: b) প্ৰতিটো চৰিত্ৰৰে দুটা লক্ষণ থাকে—এটা প্ৰভাৱী আনটো অপ্ৰভাৱী
ব্যাখ্যা: মেণ্ডেলৰ একসংকৰণ পৰীক্ষাই দেখুৱাইছিল যে প্ৰতিটো চৰিত্ৰৰ দুটা এলিল থাকে।
19. দ্বিসংকৰণ পৰীক্ষাৰ পৰা মেণ্ডেলে কি সিদ্ধান্ত লৈছিল?
a) লক্ষণসমূহ একেলগে প্ৰবাহিত হয়
b) লক্ষণসমূহ স্বাধীনভাৱে প্ৰবাহিত হয়
c) লক্ষণসমূহ পৰিবৰ্তন নহয়
d) কোনো সিদ্ধান্ত লোৱা নাছিল
উত্তৰ: b) লক্ষণসমূহ স্বাধীনভাৱে প্ৰবাহিত হয়
ব্যাখ্যা: মেণ্ডেলৰ স্বাধীন বিভাজনৰ নীতি অনুসৰি লক্ষণসমূহ স্বাধীনভাৱে প্ৰবাহিত হয়।
20. মানুহৰ ল’ৰা আৰু ছোৱালী জন্ম হোৱাৰ সম্ভাৱনা কিমান?
a) 100% ল’ৰা
b) 100% ছোৱালী
c) 50% ল’ৰা, 50% ছোৱালী
d) 75% ল’ৰা, 25% ছোৱালী
উত্তৰ: c) 50% ল’ৰা, 50% ছোৱালী
ব্যাখ্যা: লিংগ নিৰ্ণায়ক ক্ৰম’জম (XX বা XY)ৰ সম্ভাৱনা সমান।
21. ক্ৰমবিকাশৰ সংজ্ঞা কি?
a) জীৱৰ বৈশিষ্ট্যৰ হঠাৎ পৰিবৰ্তন
b) জীৱসমষ্টিৰ বংশগত বৈশিষ্ট্যৰ ক্ৰমাগত পৰিবৰ্তন
c) পৰিবেশৰ পৰিবৰ্তন
d) জীৱৰ স্থানান্তৰ
উত্তৰ: b) জীৱসমষ্টিৰ বংশগত বৈশিষ্ট্যৰ ক্ৰমাগত পৰিবৰ্তন
ব্যাখ্যা: ক্ৰমবিকাশ হৈছে জীৱসমষ্টিৰ বংশগত পৰিৱৰ্তনৰ দীৰ্ঘম্যাদী প্ৰক্ৰিয়া।
22. লেমাৰ্কৰ মতবাদ কি আছিল?
a) প্ৰাকৃতিক নিৰ্বাচন
b) আৰ্জিত চৰিত্ৰবোৰ হৈছে বংশানুক্ৰমিক
c) জিনীয় ড্ৰিফ্ট
d) ভৌগোলিক বিচ্ছিন্নতা
উত্তৰ: b) আৰ্জিত চৰিত্ৰবোৰ হৈছে বংশানুক্ৰমিক
ব্যাখ্যা: লেমাৰ্কৰ মতে আৰ্জিত চৰিত্ৰ সন্তানলৈ প্ৰবাহিত হয়, যিটো পিছত অসত্য বুলি প্ৰমাণিত হৈছিল।
23. প্ৰজাতিকৰণৰ সংজ্ঞা হৈছে-
a) পূৰ্বৰ প্ৰজাতিৰ ধ্বংস
b) পূৰ্বৰ প্ৰজাতিৰ পৰা নতুন প্ৰজাতিৰ সৃষ্টি হোৱা প্ৰক্ৰিয়া
c) জীৱৰ পৰিবৰ্তন নোহোৱা
d) জিনৰ পৰিবৰ্তন নোহোৱা
উত্তৰ: b) পূৰ্বৰ প্ৰজাতিৰ পৰা নতুন প্ৰজাতিৰ সৃষ্টি হোৱা প্ৰক্ৰিয়া
ব্যাখ্যা: প্ৰজাতিকৰণ হৈছে নতুন প্ৰজাতিৰ গঠনৰ প্ৰক্ৰিয়া।
24. সমবৃত্তিক অংগৰ উদাহৰণ হৈছে -
a) মানুহৰ হাত আৰু ঘোঁৰাৰ ঠেং
b) চৰাইৰ ডেউকা আৰু পখিলাৰ পাখি
c) তিমিৰ ফিছা আৰু বাদুলীৰ ডেউকা
d) কোনোটোৱেই নহয়
উত্তৰ: b) চৰাইৰ ডেউকা আৰু পখিলাৰ পাখি
ব্যাখ্যা: সমবৃত্তিক অংগৰ কাৰ্য একে কিন্তু গঠন ভিন্ন।
25. জীৱাশ্ম কি?
a) জীৱৰ জীয়াই থকা অংশ
b) ভূ-পৃষ্ঠৰ পাললিক শিলাস্তৰত পোৱা জীৱৰ অৱশিষ্ট
c) জীৱৰ DNA
d) পৰিবেশৰ পৰিবৰ্তন
উত্তৰ: b) ভূ-পৃষ্ঠৰ পাললিক শিলাস্তৰত পোৱা জীৱৰ অৱশিষ্ট
ব্যাখ্যা: জীৱৰ অৱশিষ্ট পাললিক শিলত সংৰক্ষিত হৈ জীৱাশ্ম গঠন কৰে।
26. ক্ৰমবিকাশৰ পৰ্যায়ক্ৰমে হোৱা উদাহৰণ কি?
a) চকুৰ বিৱৰ্তন
b) পাখিৰ বিৱৰ্তন
c) দুয়োটা
d) কোনোটোৱেই নহয়
উত্তৰ: c) দুয়োটা
ব্যাখ্যা: চকু আৰু পাখিৰ বিৱৰ্তন পৰ্যায়ক্ৰমে হৈছিল।
27. আণৱিক বংশবৃত্তান্ত কিহে প্ৰমাণ কৰে?
a) জীৱৰ পৰিবেশৰ পৰিবৰ্তন
b) DNAৰ পৰিবৰ্তনৰ জৰিয়তে বিৱৰ্তন
c) জীঢ়ৰ আকাৰৰ পৰিবৰ্তন
d) কোনোটোৱেই নহয়
উত্তৰ: b) DNAৰ পৰিবৰ্তনৰ জৰিয়তে বিৱৰ্তন
ব্যাখ্যা: আণৱিক বংশবৃত্তান্তে DNAৰ মিল পৰীক্ষা কৰি ক্ৰমবিকাশ প্ৰমাণ কৰে।
28. কৃত্ৰিম নিৰ্বাচনৰ উদাহৰণ হৈছে-
a) ৰোগ প্ৰতিৰোধী উদ্ভিদ
b) ব্ৰকলি আৰু ফুলকবি
c) ওপৰৰ দুয়োটা
d) স্বাভাৱিক প্ৰজাতিৰ উদ্ভিদ
উত্তৰ: c) ওপৰৰ দুয়োটা
ব্যাখ্যা: কৃত্ৰিম নিৰ্বাচন হ’ল মানুহৰ দ্বাৰা নিৰ্দিষ্ট বৈশিষ্ট্যৰ বাবে উদ্ভিদ বা জন্তুৰ প্ৰজনন নিয়ন্ত্ৰণৰ প্ৰক্ৰিয়া। যেনে ৰোগ প্ৰতিৰোধী উদ্ভিদ (a) মানুহে নিৰ্বাচন কৰি সৃষ্টি কৰিছে যাতে কৃষিৰ উৎপাদন বৃদ্ধি পায়। ব্ৰকলি আৰু ফুলকবি (b) কৃত্ৰিম নিৰ্বাচনৰ জৰিয়তে বিকশিত কৰা হৈছে, য’ত নিৰ্দিষ্ট অংশৰ বৃদ্ধিৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়া হৈছিল। স্বাভাৱিক প্ৰজাতিৰ উদ্ভিদ (d) কৃত্ৰিম নিৰ্বাচনৰ উদাহৰণ নহয়, কিয়নো ই প্ৰাকৃতিকভাৱে সৃষ্টি হয়।
29. মানুহৰ আদি ভূমি ক’ত?
a) এছিয়া
b) আফ্ৰিকা
c) ইউৰোপ
d) আমেৰিকা
উত্তৰ: b) আফ্ৰিকা
ব্যাখ্যা: জীৱাশ্মপ্ৰমাণে দেখুৱায় মানুহৰ বিৱৰ্তন আফ্ৰিকাত আৰম্ভ হৈছিল।
30. মানুহ প্ৰজাতিৰ বৈজ্ঞানিক নাম কি?
a) হোমো হেবিলিছ
b) হোমো চেপিয়েন্স
c) হোমো ইৰেক্টাছ
d) হোমো নিয়াণ্ডাৰথেলেন্সিছ
উত্তৰ: b) হোমো চেপিয়েন্স
ব্যাখ্যা: আধুনিক মানুহ প্ৰজাতিৰ বৈজ্ঞানিক নাম হৈছে হোমো চেপিয়েন্স।
31. যদি জিনীয় গাঁথনি ওখ (TT) আৰু চাপৰ (tt) যুক্ত গছৰ মাজত সংকৰণ ঘটোৱা হয়, পিছৰটো অপত্য জনুত আমি কোন ধৰণৰ গছ পাম?
a) ওখ (TT) আৰু চাপৰ (tt) দুয়ো ধৰণৰ
b) কেৱল ওখ
c) কেৱল চাপৰ
d) ওপৰৰ কোনো ধৰণৰেই নহয়
উত্তৰ: b) কেৱল ওখ
ব্যাখ্যা: মেণ্ডেলৰ একসংকৰণ পৰীক্ষা অনুসৰি, যদি ওখ গছ (TT) আৰু চাপৰ গছ (tt)ৰ মাজত সংকৰণ ঘটে, তেন্তে F₁ জনুত সকলো অপত্যৰ জিনীয় গাঁথনি হয় Tt, যি প্ৰভাৱী লক্ষণৰ বাবে কেৱল ওখ গছ প্ৰকাশ কৰে।
32. দ্বিসংকৰণ পৰীক্ষাৰ ক্ষেত্ৰত কোনবোৰ সিদ্ধান্ত সঠিক?
(i) লক্ষণসমূহ স্বাধীনভাৱে প্ৰবাহিত হয়
(ii) ব্যক্তৰূপ অনুপাত 9:3:3:1
(iii) জিনৰ পৰিবৰ্তন নহয়
(iv) সকলো লক্ষণ অপ্ৰভাৱী হয়
বিকল্প:
(a) i আৰু ii
(b) ii আৰু iii
(c) i আৰু iii
(d) i, ii, iii
উত্তৰ: (a)
ব্যাখ্যা: মেণ্ডেলৰ দ্বিসংকৰণ পৰীক্ষাৰ পৰা জনা যায় যে লক্ষণসমূহ স্বাধীনভাৱে প্ৰবাহিত হয় (i) আৰু ব্যক্তৰূপ অনুপাত 9:3:3:1 (ii)।
MCQs (33-50) – বংশগতি আৰু ক্ৰমবিকাশ
33. প্ৰজাতিকৰণৰ কাৰণসমূহৰ ভিতৰত কোনটো সঠিক?
(i) জিনীয় ড্ৰিফ্ট
(ii) ভৌগোলিক বিচ্ছিন্নতা
(iii) প্ৰাকৃতিক নিৰ্বাচন
(iv) পৰিবেশৰ তাপমাত্ৰা
বিকল্প:
(a) i আৰু ii
(b) ii আৰু iii
(c) i আৰু iii
(d) i, ii আৰু iii
উত্তৰ: (d)
ব্যাখ্যা: প্ৰজাতিকৰণৰ কাৰণ হ’ল জিনীয় ড্ৰিফ্ট (i), ভৌগোলিক বিচ্ছিন্নতা (ii), আৰু প্ৰাকৃতিক নিৰ্বাচন (iii)। পৰিবেশৰ তাপমাত্ৰা (iv) প্ৰত্যক্ষভাৱে প্ৰজাতিকৰণৰ কাৰণ নহয় যদিও ই অভিযোজনত প্ৰভাৱ পেলাব পাৰে।
34. সমসংস্থ আৰু সমবৃত্তিক অংগৰ পাৰ্থক্য কি?
(i) সমসংস্থ অংগৰ কাৰ্য একে, গঠন ভিন্ন
(ii) সমবৃত্তিক অংগৰ গঠন একে, কাৰ্য ভিন্ন
(iii) সমসংস্থ অংগৰ গঠন একে, কাৰ্য ভিন্ন
(iv) দুয়োটাৰ গঠন আৰু কাৰ্য একে
বিকল্প:
(a) i
(b) ii
(c) iii
(d) iv
উত্তৰ: (c)
ব্যাখ্যা: সমসংস্থ অংগৰ গঠন আৰু উৎপত্তি একে কিন্তু কাৰ্য ভিন্ন (iii)। সমবৃত্তিক অংগৰ গঠন ভিন্ন কিন্তু কাৰ্য একে। গতিকে (i), (ii), আৰু (iv) ভুল।
35. যেতিয়া বিশুদ্ধ ওখ মটৰ মাহ (TT) ৰ সৈতে বিশুদ্ধ চুটি মটৰ মাহ (tt) ৰ সংকৰণ ঘটোৱা হয়, তেতিয়া F₁ জনুত ওখ আৰু চুটি উদ্ভিদৰ অনুপাত হ’ব
a) 1:3
b) 3:1
c) 1:1
d) 2:1
উত্তৰ: b) 3:1
ব্যাখ্যা: মেণ্ডেলৰ একসংকৰণ পৰীক্ষা অনুসৰি, বিশুদ্ধ ওখ মটৰ মাহ (TT) আৰু বিশুদ্ধ চুটি মটৰ মাহ (tt) ৰ সংকৰণৰ ফলত F₁ জনুত সকলো অপত্যৰ জিনীয় গাঁথনি হয় Tt, যি প্ৰভাৱী লক্ষণৰ বাবে কেৱল ওখ গছ প্ৰকাশ কৰে। কিন্তু F₂ জনুত, ওখ (TT, Tt,Tt) আৰু চুটি (tt) উদ্ভিদৰ ব্যক্তৰূপ অনুপাত হয় 3:1।
36. মানুহৰ বিৱৰ্তন অধ্যয়নৰ বাবে কোনবোৰ পদ্ধতি বা উপকৰণ ব্যৱহাৰ কৰা হয়?
i) জীৱাশ্মৰ বিশ্লেষণ
ii) DNA ক্ৰম বিশ্লেষণ
iii) খনন কাৰ্য
iv) জিনৰ প্ৰবাহ পৰীক্ষণ
বিকল্প:
a) i আৰু ii
b) ii আৰু iii
c) i আৰু iii
d) i, ii আৰু iii
উত্তৰ: d) i, ii আৰু iii
ব্যাখ্যা: মানুহৰ বিৱৰ্তন অধ্যয়নৰ বাবে জীৱাশ্মৰ বিশ্লেষণ (i) যিয়ে প্ৰাচীন পূৰ্বপুৰুষৰ শাৰীৰিক গঠনৰ তথ্য প্ৰদান কৰে। DNA ক্ৰম বিশ্লেষণ (ii) যিয়ে জিনীয় সম্পৰ্ক আৰু বিবৰ্তনৰ ইতিহাস নিৰ্ণয় কৰে। খনন কাৰ্য (iii) যিয়ে জীৱাশ্ম আৰু অন্যান্য প্ৰমাণ উদ্ধাৰত সহায় কৰে। জিনৰ প্ৰবাহ পৰীক্ষণ (iv) প্ৰজাতিকৰণ প্ৰক্ৰিয়াৰ সৈতে সম্পৰ্কিত, কিন্তু বিৱৰ্তন অধ্যয়নৰ প্ৰত্যক্ষ উপকৰণ নহয়।
37. উক্তি: বংশগতি হ’ল পিতৃ-মাতৃৰ চাৰিত্ৰিক বৈশিষ্ট্য সঞ্চাৰণ প্ৰক্ৰিয়া।
কাৰণ: ই জিনৰ জৰিয়তে সম্পন্ন হয়।
বিকল্প:
(a) উক্তি আৰু কাৰণ দুয়োটা শুদ্ধ, আৰু কাৰণ উক্তিৰ সঠিক ব্যাখ্যা।
(b) উক্তি আৰু কাৰণ দুয়োটা শুদ্ধ, কিন্তু কাৰণ উক্তিৰ সঠিক বাখ্যা নহয়।
(c) উক্তি শুদ্ধ, কিন্তু কাৰণ ভুল।
(d) উক্তি ভুল, কিন্তু কাৰণ শুদ্ধ।
উত্তৰ: (a)
ব্যাখ্যা: বংশগতি হ’ল পিতৃ-মাতৃৰ চাৰিত্ৰিক বৈশিষ্ট্য সঞ্চাৰণ প্ৰক্ৰিয়া, আৰু জিনৰ জৰিয়তে এই প্ৰক্ৰিয়া সম্পন্ন হয়। কাৰণে উক্তিৰ সঠিক ব্যাখ্যা প্ৰদান কৰিছে।
38. উক্তি: মটৰ মাহৰ ওখ কাণ্ড অপ্ৰভাৱী লক্ষণ।
কাৰণ: মেণ্ডেলৰ পৰীক্ষাত F₁ জনুত ওখ কাণ্ড প্ৰকাশ পাইছিল।
বিকল্প:
(a) উক্তি আৰু কাৰণ দুয়োটা শুদ্ধ, আৰু কাৰণ উক্তিৰ সঠিক ব্যাখ্যা।
(b) উক্তি আৰু কাৰণ দুয়োটা শুদ্ধ, কিন্তু কাৰণ উক্তিৰ সঠিক বাখ্যা নহয়।
(c) উক্তি সঠিক, কিন্তু কাৰণ ভুল।
(d) উক্তি ভুল, কিন্তু কাৰণ সঠিক।
উত্তৰ: (d)
ব্যাখ্যা: মেণ্ডেলৰ পৰীক্ষাত ওখ কাণ্ড প্ৰভাৱী লক্ষণ, অপ্ৰভাৱী নহয়, গতিকে উক্তিটো ভুল। কিন্তু F₁ জনুত আটাইকেইটা ওখ কাণ্ড প্ৰকাশ পাইছিল, গতিকে কাৰণটো সঠিক।
39. উক্তি: প্ৰকাৰণ ক্ৰমবিকাশৰ মূল ভিত্তি।
কাৰণ: ই জীৱৰ পৰিবেশৰ সৈতে খাপ খুৱাই চলাত সহায় কৰে।
বিকল্প:
(a) উক্তি আৰু কাৰণ দুয়োটা শুদ্ধ, আৰু কাৰণ উক্তিৰ সঠিক ব্যাখ্যা।
(b) উক্তি আৰু কাৰণ দুয়োটা শুদ্ধ, কিন্তু কাৰণ উক্তিৰ সঠিক বাখ্যা নহয়।
(c) উক্তি সঠিক, কিন্তু কাৰণ ভুল।
(d) উক্তি ভুল, কিন্তু কাৰণ সঠিক।
উত্তৰ: (a)
ব্যাখ্যা: প্ৰকাৰণ ক্ৰমবিকাশৰ মূল ভিত্তি কাৰণ ই জীৱৰ অভিযোজনত সহায় কৰে আৰু যি ক্ৰমবিকাশৰ প্ৰক্ৰিয়াক চালিত কৰে। আৰু কাৰণ উক্তিৰ সঠিক ব্যাখ্যা।
40. উক্তি: ক্ৰম’জমত DNA আৰু প্ৰ’টিন থাকে।
কাৰণ: ই বংশগত বৈশিষ্ট্য সঞ্চাৰিত কৰে।
বিকল্প:
(a) উক্তি আৰু কাৰণ দুয়োটা শুদ্ধ, আৰু কাৰণ উক্তিৰ সঠিক ব্যাখ্যা।
(b) উক্তি আৰু কাৰণ দুয়োটা শুদ্ধ, কিন্তু কাৰণ উক্তিৰ সঠিক বাখ্যা নহয়।
(c) উক্তি সঠিক, কিন্তু কাৰণ ভুল।
(d) উক্তি ভুল, কিন্তু কাৰণ সঠিক।
উত্তৰ: (a)
ব্যাখ্যা: ক্ৰম’জম DNA আৰু প্ৰ’টিনৰে গঠিত, আৰু ই বংশগত বৈশিষ্ট্য সঞ্চাৰণৰ বাবে দায়ী। কাৰণে উক্তিৰ সঠিক ব্যাখ্যা প্ৰদান কৰিছে।
41. উক্তি: একসংকৰণ পৰীক্ষাৰ জিন’টাইপ অনুপাত 1:2:1।
কাৰণ: ব্যক্তৰূপ অনুপাত 9:3:3:1।
বিকল্প:
(a) উক্তি আৰু কাৰণ দুয়োটা শুদ্ধ, আৰু কাৰণ উক্তিৰ সঠিক ব্যাখ্যা।
(b) উক্তি আৰু কাৰণ দুয়োটা শুদ্ধ, কিন্তু কাৰণ উক্তিৰ সঠিক বাখ্যা নহয়।
(c) উক্তি সঠিক, কিন্তু কাৰণ ভুল।
(d) উক্তি ভুল, কিন্তু কাৰণ সঠিক।
উত্তৰ: (c)
ব্যাখ্যা: একসংকৰণ পৰীক্ষাৰ জিন’টাইপ অনুপাত 1:2:1। কিন্তু ব্যক্তৰূপ অনুপাত 3:1 হে 9:3:3:1 নহয় (ই দ্বিসংকৰণ পৰীক্ষাৰ অনুপাত)। গতিকে কাৰণটো ভুল।
42. উক্তি: প্ৰজাতিকৰণ জিনীয় ড্ৰিফ্টৰ দ্বাৰা হ’ব পাৰে।
কাৰণ: ই DNAৰ আকস্মিক পৰিবৰ্তনৰ ফল।
বিকল্প:
(a) উক্তি আৰু কাৰণ দুয়োটা শুদ্ধ, আৰু কাৰণ উক্তিৰ সঠিক ব্যাখ্যা।
(b) উক্তি আৰু কাৰণ দুয়োটা শুদ্ধ, কিন্তু কাৰণ উক্তিৰ সঠিক বাখ্যা নহয়।
(c) উক্তি সঠিক, কিন্তু কাৰণ ভুল।
(d) উক্তি ভুল, কিন্তু কাৰণ সঠিক।
উত্তৰ: (a)
ব্যাখ্যা: জিনীয় ড্ৰিফ্ট হ’ল এলিলৰ আকস্মিক পৰিবৰ্তন, যি প্ৰজাতিকৰণৰ কাৰণ হ’ব পাৰে। গতিকে কাৰণে উক্তিৰ সঠিক ব্যাখ্যা প্ৰদান কৰিছে।
43. উক্তি: মানুহৰ আদি ভূমি এছিয়া।
কাৰণ: হোমো চেপিয়েন্সৰ জীৱাশ্ম আফ্ৰিকাত পোৱা গৈছে।
বিকল্প:
(a) উক্তি আৰু কাৰণ দুয়োটা শুদ্ধ, আৰু কাৰণ উক্তিৰ সঠিক ব্যাখ্যা।
(b) উক্তি আৰু কাৰণ দুয়োটা শুদ্ধ, কিন্তু কাৰণ উক্তিৰ সঠিক বাখ্যা নহয়।
(c) উক্তি সঠিক, কিন্তু কাৰণ ভুল।
(d) উক্তি ভুল, কিন্তু কাৰণ সঠিক।
উত্তৰ: (d)
ব্যাখ্যা: মানুহৰ আদি ভূমি আফ্ৰিকা, এছিয়া নহয়, গতিকে উক্তিটো ভুল। কিন্তু হোমো চেপিয়েন্সৰ জীৱাশ্ম আফ্ৰিকাত পোৱা গৈছে অৰ্থাৎ কাৰণটো শুদ্ধ।
44. মেণ্ডেলে মটৰ মাহ বাছি লোৱাৰ কাৰণ কি কি আছিল?
(i) চাৰিত্ৰিক বৈশিষ্ট্য সহজে চিনাক্ত কৰিব পৰা যায়
(ii) কম সময়তূ বহুতো পৰীক্ষা কৰিব পৰা যায়
(iii) স্ব-পৰাগযোগ সহজ
(iv) মটৰ মাহৰ জীৱনচক্ৰ দীঘলীয়া
বিকল্প:
(a) i, ii, iv
(b) ii, iii
(c) i, ii, iii
(d) সকলো
উত্তৰ: (c)
ব্যাখ্যা: মেণ্ডেলে মটৰ মাহ বাছি লৈছিল কাৰণ ইয়াৰ চাৰিত্ৰিক বৈশিষ্ট্য সহজে চিনাক্ত কৰিব পৰা যায়, স্ব-পৰাগযোগ সহজ, আৰু কম সময়ত বহুতো পৰীক্ষা সম্ভৱ হয়। কিন্তু জীৱনচক্ৰ দীঘলীয়া নহয়, গতিকে (iv) সঠিক নহয়।
45. প্ৰভাৱী লক্ষণৰ উদাহৰণ কি কি?
(i) ওখ কাণ্ড
(ii) হালধীয়া বীজ
(iii) সোতোৰা বীজ
(iv) সেউজীয়া বীজ
বিকল্প:
(a) i, ii
(b) ii, iii
(c) i, iii, iv
(d) iii, iv
উত্তৰ: (a)
ব্যাখ্যা: মেণ্ডেলৰ পৰীক্ষা অনুসৰি, ওখ কাণ্ড (TT) আৰু হালধীয়া বীজ (YY) প্ৰভাৱী লক্ষণ। সোতোৰা বীজ (rr) আৰু সেউজীয়া বীজ (yy) অপ্ৰভাৱী লক্ষণ।
46. যদি মটৰ মাহৰ ঘূৰণীয়া সেউজীয়া বীজ (RRYY) আৰু সতোঁৰা হালধীয়া (rryy) বীজৰ সংকৰণ ঘটোৱা হয়, তেনেহ'লে প্ৰথম অপত্য জনু (F₁)ত সৃষ্টি হোৱা উদ্ভিদৰ বীজ সমূহ হ’ব—
a) সতোঁৰা আৰু সেউজীয়া বীজ
b) ঘূৰণীয়া আৰু সেউজীয়া বীজ
c) সতোঁৰা আৰু হালধীয়া বীজ
d) ঘূৰণীয়া আৰু হালধীয়া বীজ
উত্তৰ: d) ঘূৰণীয়া আৰু হালধীয়া বীজ
ব্যাখ্যা: মেণ্ডেলৰ দ্বিসংকৰণ পৰীক্ষা অনুসৰি, ঘূৰণীয়া সেউজীয়া বীজ (RRYY) আৰু সতোঁৰা হালধীয়া বীজ (rryy)ৰ সংকৰণৰ ফলত F₁ জনুত সকলো অপত্যৰ জিনীয় গাঁথনি হয় RrYy। ঘূৰণীয়া (R) আৰু হালধীয়া (Y) লক্ষণ দুয়োটা প্ৰভাৱী হোৱাৰ বাবে F₁ জনুত সকলো বীজ ঘূৰণীয়া আৰু হালধীয়া হ’ব।
47. যিবোৰ অংগৰ উৎপত্তি বেলেগ কিন্তু দেখাত একে আৰু একে কাৰ্য্য সম্পন্ন কৰে, সেইবোৰ হ’ল—
a) সমসংস্থ
b) সমবৃত্তি
c) নিকটবর্তী
d) অবশেষাংগ
উত্তৰ: b) সমবৃত্তি
ব্যাখ্যা: সমবৃত্তিক অংগৰ উৎপত্তি আৰু গঠন বেলেগ কিন্তু কাৰ্য একে, যেনে চৰাইৰ ডেউকা আৰু পখিলাৰ পাখি । উভয়ে উৰা কাৰ্য সম্পন্ন কৰে। সমসংস্থ অংগৰ গঠন একে কিন্তু কাৰ্য বেলেগ। নিকটবর্তী আৰু অবশেষাংগ এই প্রসঙ্গত প্রযোজ্য নহয়।
48. জীৱাশ্মবোৰ সাধাৰণতে ক’ত পোৱা যায়?
বিকল্প:
(a) আগ্নেয়গিৰিৰ লাভাত
(b) পাললিক শিলত
(c) হিমবাহত
(d) মৰুভূমিৰ বালিত
উত্তৰ: (b) পাললিক শিলত
ব্যাখ্যা: জীৱাশ্মবোৰ বেছিভাগেই পাললিক শিলত সংৰক্ষিত হৈ থাকে, কিয়নো এইবোৰ শিলত জীৱৰ অৱশেষ সহজে সংৰক্ষিত হৈ থাকে।
49. ক্ৰমবিকাশত কোনবোৰ উপাদানে গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে?
(i) প্ৰাকৃতিক নিৰ্বাচন
(ii) জিনীয় প্ৰৱাহ
(iii) ভৌগোলিক বিচ্ছিন্নতা
(iv) জলবায়ুৰ স্থিৰতা
বিকল্প:
(a) i, ii
(b) ii, iii
(c) i, ii, iii
(d) i, iii, iv
উত্তৰ: (c)
ব্যাখ্যা: ক্ৰমবিকাশত প্ৰাকৃতিক নিৰ্বাচন, জিনীয় প্ৰৱাহ আৰু ভৌগোলিক বিচ্ছিন্নতাই প্ৰভাৱ পেলায়। জলবায়ুৰ স্থিৰতাৰ প্ৰত্যক্ষ ভূমিকা নাথাকে।
50. মানৱ বিৱৰ্তনৰ অধ্যয়নত কোনবোৰ বিজ্ঞানৰ শাখাই অৰিহণা যোগায়?
(i) পুৰাতত্ত্ব
(ii) আণৱিক জীৱবিজ্ঞান
(iii) ভূতত্ত্ব
(iv) জ্যোতিৰ্বিজ্ঞান
বিকল্প:
(a) i, ii
(b) ii, iii
(c) i, iii
(d) i, ii, iii
উত্তৰ: (d)
ব্যাখ্যা: মানৱ বিৱৰ্তন অধ্যয়নত পুৰাতত্ত্ব, আণৱিক জীৱবিজ্ঞান আৰু ভূতত্ত্বই সহায় কৰে। জ্যোতিৰ্বিজ্ঞানৰ ইয়াত প্ৰত্যক্ষ ভূমিকা নাই।
FAQs Class 10 Science Chapter 9 MCQs Heredity and Evolution
বংশগতি আৰু ক্ৰমবিকাশৰ মাজৰ পাৰ্থক্য কি?
বংশগতি হৈছে পিতৃ-মাতৃৰ বৈশিষ্ট্য জিনৰ জৰিয়তে সন্তানলৈ সঞ্চাৰণৰ প্ৰক্ৰিয়া। ক্ৰমবিকাশ হৈছে জীৱসমষ্টিৰ বংশগত বৈশিষ্ট্যৰ দীৰ্ঘম্যাদী পৰিবৰ্তন, যি প্ৰজাতিকৰণৰ দ্বাৰা নতুন প্ৰজাতিৰ সৃষ্টি কৰে।
মেণ্ডেলৰ পৰীক্ষা SEBA দশম শ্ৰেণীৰ বাবে কিয় গুৰুত্বপূৰ্ণ?
মেণ্ডেলৰ মটৰ মাহৰ পৰীক্ষাই বংশগতিবিদ্যাৰ ভিত্তি স্থাপন কৰিছিল। তেওঁৰ একসংকৰণ (monohybrid cross) আৰু দ্বিসংকৰণ (dihybrid cross) পৰীক্ষাই প্ৰভাৱী আৰু অপ্ৰভাৱী এলিলৰ সঞ্চাৰণ বুজাইছে, যি পানেট স্কোৱাৰৰ জৰিয়তে বিশ্লেষণ কৰা হয়। এই ধাৰণাসমূহ SEBA পাঠ্যক্ৰমত বংশগতিৰ মূল বিষয় বুজিবলৈ অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ।
চিত্ৰ: মেণ্ডেলৰ একসংকৰণ পৰীক্ষাৰ পানেট স্কোৱাৰৰ উদাহৰণ।
প্ৰাকৃতিক নিৰ্বাচন কেনেকৈ ক্ৰমবিকাশত সহায় কৰে?
প্ৰাকৃতিক নিৰ্বাচনে পৰিবেশৰ সৈতে সৰ্বাধিক খাপ খোৱা জীৱৰ জীৱন ৰক্ষা কৰে, যি জিনীয় বৈচিত্ৰ্যৰ জৰিয়তে ক্ৰমবিকাশৰ প্ৰক্ৰিয়াক চালিত কৰে। উদাহৰণস্বৰূপে, ডাৰউইনৰ ফিঞ্চৰ চঞ্চুৰ ভিন্নতা প্ৰাকৃতিক নিৰ্বাচনৰ ফল।
নৱম অধ্যায়ৰ বাবে অধিক সম্পদ ক’ত পাব পাৰি?
অধিক নোট, প্ৰশ্ন-উত্তৰ, আৰু গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰশ্নৰ বাবে নৱম অধ্যায়ৰ বিশদ নোট চাওক বা NCERTৰ অফিচিয়েল ৱেবছাইটত অতিৰিক্ত সম্পদ পৰীক্ষা কৰক।
জীৱাশ্মৰ গুৰুত্ব কি?
জীৱাশ্মে পূৰ্বৰ জীৱৰ অৱশিষ্ট ধৰি ৰাখে, যি ক্ৰমবিকাশৰ প্ৰমাণ দিয়ে আৰু জীৱৰ ইতিহাস অধ্যয়নত সহায় কৰে। উদাহৰণস্বৰূপে, আৰ্কিঅ’প্টেৰিক্সৰ জীৱাশ্ম পক্ষী আৰু ডাইনোছৰৰ মাজৰ সংক্ৰমণৰ প্ৰমাণ দিয়ে।
মেণ্ডেলৰ স্বাধীন বিভাজনৰ নীতি কি?
মেণ্ডেলৰ স্বাধীন বিভাজনৰ নীতি অনুসৰি, বিভিন্ন জিনৰ এলিলসমূহ স্বাধীনভাৱে বিভাজিত হয় আৰু সন্তানলৈ প্ৰবাহিত হয়। উদাহৰণস্বৰূপে, মটৰ মাহৰ পৰীক্ষাত বীজৰ ৰং (হালধীয়া বা সেউজীয়া) আৰু কাণ্ডৰ উচ্চতা (ওখ বা চাপৰ) স্বাধীনভাৱে সঞ্চাৰিত হয়, যি দ্বিসংকৰণ পৰীক্ষাত পানেট স্কোৱাৰৰ 9:3:3:1 অনুপাতত দেখা যায়।
জিনীয় ড্ৰিফ্ট কি আৰু ই কেনেকৈ প্ৰজাতিকৰণত সহায় কৰে?
জিনীয় ড্ৰিফ্ট হৈছে সৰু জনসংখ্যাত এলোমেলো জিন কম্পাঙ্কৰ পৰিবৰ্তন। ই জিনীয় বৈচিত্ৰ্য সৃষ্টি কৰে, যি প্ৰজাতিকৰণৰ বাবে নতুন প্ৰজাতিৰ গঠনত অৰিহণা যোগায়। উদাহৰণস্বৰূপে, বিচ্ছিন্ন দ্বীপৰ জনসংখ্যাত জিনীয় ড্ৰিফ্টৰ ফলত নতুন বৈশিষ্ট্যৰ বিকাশ হ’ব পাৰে।
